In deze minireeks volgen we de leerlingen van het VTI in Veurne. We zien hoe ze een oldtimer busje bouwen uit hout en metaal. In de vorige aflevering kon je zien hoe de voorzijde van het skelet van het busje werd opgebouwd in wengé hout. Ook pakten de leerlingen het bankje onder handen op de metaalafdeling en gaven ze de neus van het busje al meer vorm. In deze aflevering gaan de leerlingen verder met de neus van het busje, werken ze verder aan het dak en bekleden ze het deel waar het dak op rust met sierlatten uit wengé hout. Ze pakken ook de spatborden onder handen en in de metaalafdeling worden verstevigende steunen aan het onderstel van het busje gelast. De leerlingen starten bovenaan deze keer: de voorkant van het dak. Hier kiezen ze terug voor ayous hout omdat dit hout gemakkelijk te bewerken is maar nauwelijks scheurt of vervormt. Het wordt een vrij complexe vorm. Eerst aftekenen maar. Met de lintzaag zaagt deze leerling het hout dat te veel is weg. Ook voor dit tweede stuk haalt de leerling al grote stukken hout weg. Om de vorm van het dak te kunnen bekomen worden de twee stukken hout aan elkaar gelijmd met nog enkele andere stukken hout. Nu bekomen de leerlingen een blok ayous hout dat voorlopig nog niet op maat is. Door het platform van de lintzaag in een hoek van 45 graden te plaatsen, kan leerkracht Tony de grootste stukken hout weghalen. De rest wordt mooi op maat geschuurd met de bandschuurmachine. Het werkstuk wordt nog even ter plaatse gelegd om verder te kunnen aftekenen zodat het mooi kan aansluiten op de bestaande structuur. Dezelfde stappen worden herhaald voor de achterzijde van het dak. Zo bekomen we twee mooie stukken hout die het bestaande deel van het dak compleet maken. De leerlingen zorgen nu voor mooie afwerkingsprofielen waar het dak op rust. Met op maat gemaakte wengé latten willen de leerlingen de bovenkant van het kader volledig bedekken. Eerst boren ze om de 30 cm een gat. Met een soevereinboor worden de geboorde gaten afgeschuind om de schroefkop te verzinken in het materiaal zodat het dak naadloos kan aansluiten op het frame. Om de latten wengé hout vast te maken aan de bovenzijde van het frame zullen schroeven niet volstaan. De leerlingen zorgen voor extra stevigheid met een laag houtlijm. Daarna schroeven ze de latten zorgvuldig vast. Ze maken gebruik van een plank om de latten overal even ver te laten uitsteken. Nu halen ze de bovenfreesmachine er bij. Met de holle radiusfrees maken ze een afgeronde rand aan de rand van de profielen. De freesmachine beschikt over een geleider. Om te zorgen dat de rand net wat uitsteekt ten opzichte van het onderliggende hout, plaatsen ze hier een blokje hout. De gebogen rand schuren ze nu nog even na met wat schuurpapier. Met de excenterschuurmachine schuren ze de randen tot mooi gebogen hoeken. Ze lopen de hoek nu ook nog even na met de bovenfrees. In de vorige aflevering zagen we al hoe de leerlingen de neus terug in een mal tussen de persmachine staken. Nu de lijm volledig is opgedroogd, gaan ze verder. We zagen al dat de leerlingen sneden gemaakt hadden in de neus om het harde ayoushout alsnog te kunnen buigen. Nu het hout zijn definitieve vorm heeft aangenomen is het tijd om de sneden terug te vullen. Hier gebruiken de leerlingen houtplamuur voor. De openingen worden eerst opgevuld met houten latjes. Daarna werken deze twee leerlingen als een duo: iemand vult de gaten met het houtplamuur en de andere strijkt het plamuur uit. Het te veel aan plamuur halen ze weg met een beitel. Na een halfuur is het plamuur opgedroogd en kunnen de leerlingen verder. Belangrijk zal zijn dat de oppervlakte glad is omdat de leerlingen fineer willen aanbrengen op de buitenkant van de neus. Daarom wordt het volledige oppervlakte nog geschuurd. Er zal gekozen worden voor een donkere fineer om de voorkant van het busje te accentueren. In de volgende stap bereiden de leerlingen het donkere fineer voor. Deze wordt uitgetekend en daarna op maat gesneden uit een nieuw vel. Voor een esthetische afwerking komen er aluminium latten in het fineer op de voorzijde van de neus. Daar moeten gleuven voor gefreesd worden zodat de aluminium profielen mooi verzonken in de neus komen te liggen. Met een bovenfrees gaan ze aan de slag. Om een mooie rechte groef te bekomen maken de leerlingen een stuk hout vast op de neus met behulp van lijmklemmen. Zo kan de bovenfreesmachine langs de houten geleider steeds op dezelfde afstand een groef maken. Als afwerking zullen de leerlingen latjes maken uit een aluminium hoekprofiel. Het profiel wordt eerst voorgeschuurd met een fijne korrel 1200. Daarna wordt een polijstschijf op de kolomboormachine geplaatst. Zo kan leerling Runne polijstpasta aanbrengen op het aluminium latje om het profiel te polijsten. Met de formaatzaag uit het houtbewerkingsatelier kan het profiel zagen. Nu moet het latje nog de juiste lengte krijgen. Leerling Runne klemt het aluminium latje om zo gemakkelijk met de handzaag het profiel op de juiste lengte te krijgen. De randen van de latjes worden nu nog afgerond met een slijpmolen waar normaal beitels mee gescherpt worden. Als laatste stap worden de latjes nu nog met montagelijm in de groeven gelijmd. Nu zijn de spatborden aan de beurt. In een vorige aflevering zagen we al hoe de spatborden gemaakt werden uit multiplex. Nu staat de afwerking er van op het programma. De leerlingen zullen de spatborden met fineer bekleden. Er wordt gekozen voor fineer van notelaar omwille van de mooie kleur en tekening. Omdat de basis van de spatborden uit multiplex bestaat is het van belang dat het aantal lagen hout oneven is, dat om te voorkomen dat het werkstuk krom trekt. Zo wordt zowel aan de onderzijde als aan de bovenzijde van de spatborden fineer aangebracht. Nu snijden ze eerst de stroken fineer, daar gebruiken ze een lat voor, om langs te snijden, en een scherp mes. Ze rekenen wat extra zodat ze in een later stadium het fineer exact op maat van de spatborden kunnen maken. Ze lijmen zowel het fineer als het spatbord in met contactlijm en verdelen de lijm netjes over het volledige oppervlak. De lijm moet eerst wat drogen en daarna kunnen de vellen fineer op de spatborden. Om een goede hechting te verzekeren, drukken ze alles nog aan met behulp van een blokje hout. Als de lijm al wat opgedroogd is, zal deze leerling het overtollige fineer eerst met een breekmes en daarna met de schaafmachine wegwerken. Het resultaat is een mooie strakke afwerking. Nu is de inrichting van het dashboard aan de beurt. Deze leerling Runne toont ons alvast waar het houten dashboard op gebaseerd is. Starten doet hij met een blok hout dat bestaat uit een aantal lagen ayous hout. Om de specifieke vorm te bekomen moeten eerst de hoeken weggewerkt worden. Met een bandschuurmachine zou dit werk te lang duren, daarom opteert Runne voor de schaafmachine in deze eerste fase. Hij zet eerst de randen van het hout strak. Daarna past hij de hoogte van de schaaftafel aan om de hoeken weg te werken. Met de lintzaag maakt de leerling een uitsparing. Die uitsparing zal dienen om het afgewerkte stuk te kunnen bevestigen aan het dashboard. Daarna maakt Runne de randen glad en rond met de bandschuurmachine. Omdat het werkstuk nog iets te ver naar voor komt in het busje, zal de uitsparing nog wat groter moeten zijn. Hij maakt eerst een zaagsnede langs de potloodlijn naar beneden en daarna zaagt hij onderaan dwars op zijn eerste zaagsnede om zo het stuk hout weg te kunnen nemen. Dat doet Runne met een kapzaag. In een volgende aflevering zullen de leerlingen het stuur en de kilometeraanwijzer verder afwerken. Nu moet de binnenkant van de neus worden afgewerkt met een lichte fineer want het fineer moet aan beide zijdes worden aangebracht. Om ook de binnenzijde een mooie look te geven kiezen ze voor een fineer uit esdoorn. Daarvoor halen de jongens de voorzijde van het busje uit elkaar. Met Polyester vulplamuur gaan ze aan de slag. Op een mengbord vermengen ze het basisproduct met de verharder. Nu strijkens ze de vulplamuur op het midden van de neus en strijken het vlak. Wanneer het vulplamuur is opgedroogd maken de leerlingen het oppervlakte nog een laatste keer glad met de excenterschuurmachine. Het fineer wordt klaargemaakt om aan de binnenkant van de neus te verlijmen. Door 4 sneden te maken zullen de leerlingen in staat zijn om de gebogen vorm van de neus te volgen met het fineer. Contactlijm wordt gelijkmatig verdeeld met een stuk resthout aan de binnenzijde van het fineer. Daarna plaatsen de leerlingen samen met leerkracht Tony het fineer op de neus. Het is een secuur werk. Ze starten in het midden en werken zo naar de randen toe. Daarna moeten eerst de vier uiterste stukken fineer kleven, waarop het middelste stuk fineer verlijmd wordt. De delen fineer die over de randen van de neus komen worden weggewerkt met een beitel en vervolgens met een kantenfrees. Daarna werken ze fijn af met een schuurblokje. Nu is er ook nog een overlap. Die overlap werken de leerlingen voorzichtig weg met een beitel en een schuurmachine. In de volgende stap verfraaien de leerlingen de randen van het frame van het busje. Hier gebruiken ze donkere fineer voor. Als eerste stap maken ze de stroken fineer op maat met de tafelzaag. Om het fijne fineer te ondersteunen maken ze eerst een latje opmaat waarop ze het fineer plaatsen. Het fineer begeleiden ze ook met een plank waarmee ze het fineer naar beneden duwen. Ze calculeren wat marge in die ze later, na het verlijmen terug weg halen. In een volgende stap brengen ze contactlijm aan op zowel het fineer als op de zijkanten van het hout en bevestigen ze de strook op het houten frame. Het stuk is wat te lang. Met een beitel haalt deze leerling het overige fineer weg. Nu loopt hij ook nog de randen na met een kantenfrees om de overige stukken fineer weg te werken. En als finishing touch, om de mooie donkere houten accenten te laten doorlopen, volgt nu nog een afwerkslat in wengé hout voor de bovenzijde van het frame. Met houtlijm verlijmt leerling Aaron de lat en klemt deze met een lijmklem tot de lijm is opgedroogd. Om er voor te zorgen dat er extra stevigheid is bij de opstaptrede van het busje, moeten er nog steunen in metaal gemaakt worden aan het onderstel. Leerkracht Tony tekent af waar de steunen moeten komen. Op naar de metaalafdeling met het onderstel! Eerst worden vier gelijke platen uit metaal gezaagd. Hier wordt een bandzaag voor gebruikt. Dit is in principe hetzelfde toestel als bij houtbewerking, maar omdat metaal moeilijker te zagen valt, moet de zaag trager werken en heb je koelvloeistof nodig om te voorkomen dat de zaag oververhit. Met de bandschuurmachine ontbraamt deze leerling de 4 plaatjes zodat de randen veilig zijn. Om straks te kunnen lassen, zet hij het metaal ook ‘blank’ met een lamellenschijf op de slijpmachine. Hiermee haalt hij de beschermlaag op het staal weg zodat de werkstukken straks goed contact maken. De bramen zijn verwijderd en de randen zijn glad. De leerling gebruikt hier nauw aansluitende veiligheidshandschoenen om op een veilige manier te kunnen werken. Om de 4 metalen plaatjes vast te maken aan het onderstel zal de leerling ze lassen. Eerst last hij het plaatje vast met de TIG op de juiste plaats met een aantal puntlassen. Nu kunnen ze alvast niet meer verschuiven. Daarna last hij met de halfautomaat alle randen van de plaatjes zodat een goede verbinding ontstaat tussen het onderstel en de steunplaatjes. Dit biedt voldoende stevigheid voor de opstaptrede die in een volgende fase zal gevormd worden door een verbindingsstuk met de spatborden. De leerlingen staan terug een aantal stappen dichter bij de afgewerkte bus. In de volgende aflevering zien we hoe het dashboard meer vorm krijgt. We zien ook onder meer hoe het stuur wordt gemaakt en de koplampen.