3 GROTE UITDAGINGEN BIJ SLIKPROBLEMEN

De maaltijd is vaak het belangrijkste – en leukste – moment van de dag, want eten is voor velen een positieve ervaring. Maar mensen met kauw- en slikproblemen dreigen hun eetlust te verliezen, met gevaar tot ondervoeding als gevolg. We spreken met Benedicte De Zutter, diëtiste en Marketing Manager bij Revogan, over de frequentie van slikproblemen, de uitdagingen bij het bereiden van aangepaste voeding en het belang van aangepaste maaltijdconsistenties.

OP ALLE LEEFTIJDEN

“Een van de belangrijkste problematieken door de vergrijzing is ondervoeding; tot 70% van de 75-plus-jarigen in België heeft daarmee te kampen. Maar ondervoeding kan evenzeer optreden bij de jongere leeftijdscategorieën, bijvoorbeeld door slikproblemen of dysfagie. Na een hersenletsel, bij aandoeningen van het zenuwstelsel zoals ALS of Parkinson, bij dementie of bij kanker kunnen slikstoornissen optreden”, aldus Benedicte. “Hoe vaak slikstoornissen effectief voorvallen? De prevalentie is hoger bij ouderen met neurologische stoornissen en komt in het algemeen vaker voor bij de oudere generatie. 13% van de 65+'ers, 16% van de niet-geïnstitutionaliseerde ouderen tussen 70 en 79 jaar en 33% van de 80+'ers komt in aanraking met dysfagie. Andere bronnen vermelden hogere cijfers, namelijk 15 tot 22% bij niet-geïnstitutionaliseerde personen boven de 50 jaar of 10 tot 30% bij 65+'ers. Daarnaast heeft ongeveer 80% van de personen met dementie en 1 op de 3 patiënten na een CVA problemen met slikken.” (bron: www.farmaka.be/nl/formularium)

3 GROTE UITDAGINGEN

1. 2000 kcal en 80g eiwitten

“Mensen met slikproblemen ervaren vaak een verminderde eetlust, omdat slikken niet meer vanzelfsprekend is; of ze eten amper uit angst om zich te verslikken. Hierdoor wordt het moeilijk om voldoende voeding op te nemen, aangezien mensen met dysfagie gemiddeld slechts ¼ van de normale maaltijd eten, wat ook wilt zeggen dat die kleine volumes alle benodigde eiwitten, calorieën, vitaminen en mineralen moeten bevatten", vertelt Benedicte. “Aangepaste voeding met een gepaste textuur zorgt dat het nutritioneel evenwicht behouden blijft en het risico op ondervoeding afneemt. Voor gezonde personen is 0,8 g eiwit/kg lichaamsgewicht per dag voldoende, maar bij ziekte bedraagt de eiwitbehoefte 1,2 à 1,5 g eiwit/kg lichaamsgewicht per dag. Voor dergelijke eiwittekorten werken we al even met verrijkte voeding. Dat is voeding waar men in een kleinere portie een maximaal aantal calorieën en eiwitten in steekt, om de persoon in kwestie in de beste mogelijke vorm te houden. De smaken leunen zo dicht mogelijk aan bij het originele product, en dat van ontbijt tot avondmaal, inclusief snacks en desserts.”

2. Voedsel- en slikveiligheid volgens IDDSI

“Ondertussen zijn er reeds verregaande ontwikkelingen gebeurd om het eetcomfort alsook de smaakbeleving te optimaliseren, waarbij de texturen van de maaltijdcomponenten centraal staan. De klassering van de diverse texturen voor dysfagie-patiënten is vastgelegd volgens de strenge normen van de IDDSI-voorschriften”, gaat Benedicte verder. “Naarmate het cijfer van 0 tot 7 stijgt, verandert de structuur. Klassen 3 en 4, waarbij alles glad gemalen of dik vloeibaar is maar geen stukjes bevatten, zijn de belangrijkste gradaties voor mensen met slikproblematiek. Deze zijn bovendien niet evident om als chef zelf te maken. De consistentie moet elke keer hetzelfde zijn, en ook de juiste dosering van het aantal calorieën en eiwitten is moeilijker nauwkeurig te bepalen.”

3. Voldoende drinken

“Aangepaste voeding is een cruciaal aspect, maar ook het belang van voldoende vochtinname bij mensen met ernstige slikproblemen mag niet onderschat worden. Wie zich regelmatig verslikt of slikproblemen ondervindt, ontwikkelt een angst om zich te verslikken, waardoor ze het drinken vaak achterwege laten, met uitdroging als gevolg. Vruchtendranken en gegelifieerde waters helpen om de vochtbehoefte te behalen.”

TER ONDERSTEUNING VAN DE CHEF

“Het is niet de bedoeling om met verrijkte voeding in concurrentie te treden met de chef van de keuken, maar hen net de hand te reiken met onze expertise. Want het is niet evident om zelf deze maaltijdcomponenten te bereiden. Het is een erg complex product en het vraagt veel tijd en energie om tot het perfecte resultaat te komen. De chef kan het gerecht nog personaliseren naar eigen wens, zoals met huisbereide saus. Bovendien is het een erg veilige manier om mee te werken en sluit je ook het risico op microbiologische gevaren uit.”