Biosector houdt stand in 2022 ondanks moeilijk jaar

2022 was een moeilijk jaar voor de Vlaamse biologische sector. Dat blijkt uit het rapport "de biologische productie en consumptie in 2022" van de Vlaamse overheid. Desondanks bleef de biologische consumptie en productie licht groeien, aldus Fevia.

Algemene trends

De sterk gestegen grondstofprijzen en de huidige onzekerheid in de landbouwsector zorgen er mee voor dat de aangroei van het bio-areaal heel lichtjes stijgt (+1,6%) en het aantal landbouwbedrijven onder controle voor biologische productie nagenoeg status quo blijft. Eind 2022 waren er 626 biologische landbouwbedrijven in Vlaanderen (+0,8%). 1,6% van de landbouwgrond in Vlaanderen is biologisch gecertificeerd, terwijl Vlaanderen de ambitie heeft om dit tegen 2027 op 5% te krijgen.  

Uit de cijfers wordt ook duidelijk dat vooral de biologische pluimveesector onder druk stond in 2022, waar veel bedrijven (tijdelijk?) zijn gestopt met bio. De biologische varkenshouderij groeide dan wel weer, al had die sector het ook moeilijk.  

In de bioketen zijn er 3% minder bedrijven actief in de functie van bereider, distributeur, opslag, importeur en/of exporteur van biologische producten dan in het voorgaande jaar.

Na een aanzienlijke stijging in 2021 daalt de totale overheidssteun specifiek voor bio in 2022 naar 5,48 miljoen euro (-8%), wat in lijn ligt met het vijfjaarlijkse gemiddelde. Bijna 60% van de overheidssteun gaat naar de stimulering van de primaire biologische productie, gevolgd door de steun voor bio-onderzoek en kennisopbouw met een aandeel van 31%. De biohectaresteun neemt de grootste hap uit de overheidsuitgaven specifiek voor de biosector. In 2022 werd 1,85 miljoen euro uitgekeerd aan 543 landbouwers voor een totaal van 8.349 subsidiabele hectare. Deze vorm van perceelsgebonden steun is uitdovend, omdat in 2023 het nieuwe Gemeenschappelijke Landbouwbeleid (GLB) in werking treedt. Via het GLB en het Strategisch plan Bio 2023-2027 worden nieuwe steunmaatregelen gelanceerd. 

Bio-uitgaven stijgen met 3%

Positiever nieuws is er te melden over de consumptie van bio. De consument haakte niet af. In tegenstelling tot de andere regio's in België groeien de biologische voedings- en huishoudbestedingen in Vlaanderen in 2022 met ruim 3% naar 414 miljoen euro. De bio-uitgaven aan verse voeding gaan eveneens in tegen de algemene trend met een stijging van 5% naar 185 miljoen euro.

Hoewel de kloof kleiner wordt, heeft Vlaanderen qua biobestedingen nog steeds een achterstand op Wallonië. De Vlaming geeft gemiddeld 62,50 euro uit aan biologische producten, wat nog altijd veel minder is dan de Brusselaar (122 euro) of de Waal (117 euro). Het totale marktaandeel van bioproducten in Vlaanderen stabiliseert op 2,4%, maar blijft aanzienlijk lager dan in Wallonië (4,5%). 2022 blijkt niettemin een goed jaar voor de biologische verse voeding in Vlaanderen, want dat marktaandeel stijgt van 3,4% naar 3,6%. Op productniveau hebben de biovleesvervangers en bio-eieren met elk bijna 12% het hoogste aandeel.  

93% van de Vlaamse gezinnen koopt al eens verse biovoeding. Hoewel biogroenten het populairst blijven (ze belanden in de winkelwagen van 78% van de gezinnen), is vooral de groei van het aantal kopers van biologisch brood opvallend, met een toename van 19 naar 23 op de 100.

De welgestelde gezinnen met kinderen en de welgestelde gepensioneerden blijven de belangrijkste groep biokopers, maar hun percentages biologische aankopen in hun totale bestedingen zakken in 2022 wel tot net onder de 4%. De klassieke supermarkt blijft in Vlaanderen het grootste biokanaal, voor het gespecialiseerde verkoopkanaal. De hoevewinkel en de boerenmarkt zijn kleinere biokanalen, maar hebben het hoogste aandeel aan bioproducten in hun assortiment. Tot slot wordt ook duidelijk dat de bekendheid van het Europese biolabel bij de Vlaamse consument een flink eind onder het Europees gemiddelde ligt. 

Wil de Vlaamse biosector tegen 2027 de groeiambities uit het Strategisch plan Bio verwezenlijken, dan moeten alle partners van dit plan aan het werk, te beginnen met het stimuleren van meer afzet voor bio.

Lees hier het volledige rapport.