Hoe voedselveiligheidsklimaat meten in je voedingsbedrijf?

UGent ontwikkelt tool voor bedrijven

Aan de Universiteit Gent is een onderzoeksgroep bezig met het ontwikkelen van een tool voor het meten van het voedselveiligheidsklimaat binnen een organisatie. Wat voorheen nog een abstract begrip was, wordt nu tastbaar. Vraag nu via Flanders' FOOD je toegang tot de benchmarkingtool op het online leerplatform van de Universiteit Gent.

Belangrijk maar vaag

Het is een wetenschappelijk feit dat een sterke voedselveiligheidscultuur bijdraagt tot de productie van veilige voedingsproducten. Bovendien is het opzetten, onderhouden en kunnen bewijzen van een passende voedselveiligheidscultuur, sinds 2021, ook verplicht via de Europese hygiënewetgeving en opgenomen in de meeste commerciële lastenboeken.

Over het algemeen is voedselveiligheidscultuur echter nog een moeilijk werkbaar concept voor (kwaliteits)managers en bedrijven. Het is abstract, moeilijk aantoonbaar en nog niet eenvoudig te auditeren. Ook is het onderzoek naar verbeterprocessen om het niveau van de cultuur te verhogen voorlopig nog zeer beperkt.

Voedingsbedrijven worden dus verplicht om hiermee aan de slag te gaan en dienen een passend verbeterproces (stapsgewijze roadmap) te implementeren. Typisch bevat zo'n verbeterproces drie fasen: (1) het in kaart brengen van het probleemgebied, (2) het analyseren van het probleemgebied, en (3) herontwerpen (interventies).

Recent onderzoek

Een onderzoeksteam van de Universiteit Gent, in het bijzonder doctoraatsstudent Pauline Spagnoli, onder leiding van prof. Liesbeth Jacxsens en prof. Peter Vlerick, wil daar verandering in brengen en voert momenteel een onderzoek uit over hoe een correcte diagnose gesteld kan worden en hoe een gap-analysemethodiek kan helpen de juiste interventies te definiëren. Zij hebben hiervoor een nieuw conceptueel raamwerk opgesteld.

Hun diepgaande diagnosemethodiek kan nu worden toegepast voor de ontwikkeling van op maat gemaakte verbeterstrategieën (interventies) om het niveau van de voedselveiligheidscultuur te verbeteren.

Om het probleemgebied in kaart te brengen (eerste stap van de roadmap), werd voor een mixed-method assessment (met bestaande en nieuw ontwikkelde tools) gekozen. De benadering met mixed-method assessment wordt steevast aanbevolen door meerdere experts in het veld.

Vervolgens dient het probleemgebied geanalyseerd (tweede stap van de roadmap) in de gap-analyse. Deze gap-analyse combineert alle gegevens (observaties, perceptie, documentanalyse, interviews, enz.) van de diagnose om de oorzaken van de hoge of lage maturiteit van de voedselveiligheidscultuur te analyseren, wat essentieel is voor de ontwikkeling van interventies op maat.

Samenwerking

De onderzoekers hadden tot dusver veelvuldig overleg met een twintigtal voedingsbedrijven om de methodieken die zij ontwikkelden te valideren. Het nieuwe raamwerk en de meetresultaten van de verschillende voedingsbedrijven zijn gepubliceerd in een academisch tijdschrift. De resultaten van het onderzoek zijn inmiddels ook deels opgenomen in het cursusmateriaal van de open opleidingen over Food Safety Culture bij Alimento.

Benchmarktool

Om bedrijven zelf nu al aan de slag te laten gaan met de diagnose, ontwikkelde de Universiteit Gent een benchmarkingtool op een online leerplatform waarop een voedingsbedrijf zelf kan aan de slag gaan met een gedeelte van de assessments uit het nieuwe raamwerk. Het online platform bevat alle informatie en protocollen om de bevraging binnen de eigen organisatie te kunnen organiseren.

De vragenlijst is opgesteld in verschillende talen, zodat ook anderstalige werknemers de vragenlijst kunnen invullen. Een bedrijf kan voorts zijn analyseresultaten opladen op het platform en zo zijn eigen resultaten vergelijken met de resultaten van de 20 voedingsbedrijven uit de ontwikkelingsfase.

U kunt de volgende informatie vinden:

• Het leerpad begint met een algemene uitleg over voedselveiligheidscultuur en -klimaat. 
• Vervolgens wordt de vragenlijst geïntroduceerd die kan worden toegepast om het voedselveiligheidsklimaat in uw eigen bedrijf te beoordelen. Dit beoordeelt percepties op de vijf opgenomen dimensies: leiderschap, communicatie, betrokkenheid, middelen en risicobewustzijn (die deel uitmaken van de bouwsteen mens-organisatie).
• Het volgende onderdeel van deze tool is de pagina waarop u uw eigen verkregen gegevens kunt invullen, waarmee enkele automatische berekeningen worden gemaakt die worden vergeleken met de gegevens uit het project. 
• Met andere woorden: de gegevens over het voedselveiligheidsklimaat van je eigen bedrijf worden vergeleken met de gegevens over het voedselveiligheidsklimaat uit de verworven steekproef (gegevens over het voedselveiligheidsklimaat van 20 Vlaamse voedingsbedrijven, uit verschillende sectoren en van verschillende groottes).
• De laatste pagina bevat aanvullende informatie en voorbeelden om te helpen bij de interpretatie van de cijfers en gemaakte berekeningen.

Ga zelf aan de slag

Om toegang te krijgen tot het platform, dien je een link op te vragen bij Flanders' FOOD door simpelweg een mailtje te sturen naar timothy.lefeber@flandersfood.com.